اصلاحات مهدوی، اصلاحات علوی
مسئله عدالت اجتماعی مهم ترین محور اصلاحات مهدوی است. بزرگ ترین گناهان و منکرات از دیدگاه اسلام ظلم و نادیده گرفتن حقوق مردم است همان گونه که امیرالم?منین علیه السلام می فرماید: ایاک والظلم فانه اکبرالمعاصی.
پژوهش درباره امر به معروف و نهی از منکر در صورتی بازدهی افزون تری خواهد داشت که معلوم شود چگونه، با چه روشی و از کجا باید آغاز شود. زمینه سازان حکومت حضرت بقیه الله اعظم برای اینکه به هدف خود یعنی زمینه سازی برای حکومت آن بزرگوار برسند باید در گام اول بدانند اصلاحات از منظر آن حضرت چیست و در گام بعدی این اصلاحات چگونه و از کجا آغاز خواهد شد و اولویت هایی که در اصلاحات باید مورد توجه قرار گیرد کدام است. بیان اجمالی اصلاحات از منظر بقیه اله اعظم این است که اصلاحات مهدوی همان اصلاحات علوی است، یعنی سیاست ها و سیره امام عصر(عج) دقیقاً همان سیره و سیاست های امیرالم?منین(علیه السلام)در دوران حکومتش است. این مسئله هم از نظر تحلیل قابل اثبات است و هم امام صادق(علیه السلام) به طور مشخص به آن تصریح فرموده است. مرحوم کلینی در جلد اول اصول کافی از حمادبن عثمان نقل می کند که وی دربارة لباس امام صادق(علیه السلام) س?ال می کند. امام از جمله می فرماید: ان قائمنا اهل البیت اذا قام لبس ثیاب علی و سار بسیرته ضمن اینکه امام توضیح می دهد که هر امامی آن گونه زندگی می کند و آن گونه لباس می پوشد که به طور معمول مردم آن زمان لباس می پوشند و زندگی می کنند ولی به طور خاص اشاره می کند که وقتی ولی الله الاعظم ظهور می کند لباسش نظیر لباس جدش امیرالم?منین(علیه السلام) و سیرة او در زندگی و حکومت همان سیره امیرالم?منین است. این نکته نشان می دهد که تحول اساسی و ریشه ای در جامعه جز از این طریق امکان پذیر نیست یعنی اصلاحات باید از طریق رهبران جامعه آغاز شود. معروف باید از طریق رهبران جامعه به جامعه منتقل شود. زدودن منکر باید از طریق عمل به جامعه منتقل شود.
مسئله عدالت اجتماعی مهم ترین محور اصلاحات مهدوی است.بزرگ ترین گناهان و منکرات از دیدگاه اسلام،ظلم و نادیده گرفتن حقوق مردم است.همان گونه که امیرالم?منین می فرماید:ایاک والظلم فانه اکبرالمعاصی ما اگر در پی اصلاح منکرات هستیم باید از بزگترینش شروع کنیم.و آنچه در برجسته ترین روایات فرقین در این زمینه،به طور متواتر بلکه فوق حد تواتر نقل شده همین است که مهمترین کاری که ولی عصر(عج)انجام می دهد تحقق بخشیدن به عدالت درجامعه به معنای کامل است
اگر هزاران اجلاس و سمینار برگزار کنیم. سخنرانی و تبلیغ کنیم ولی عمل رهبران جامعه به گونه ای دیگر باشد. اثر ندارد یا اثر کمی دارد. امام صادق(علیه السلام) می فرماید لباس من مثل لباس مردم زمان خودم است ولی امام مهدی(ارواحناله افدا) وقتی ظهور می کند لباس ساده تری می پوشد که علی(علیه السلام) می پوشید، و به گونه ای زندگی می کند که علی(علیه السلام) زندگی می کرد، سیاست کشورداری او نیز مانند امیرالم?منین خواهد بود.
کلینی نقل می کند معلی بن خنیس که از یاران نزدیک امام صادق(علیه السلام) بوده است، می گوید: روزی در محضر امام بودم و درباره اوضاع حکومت بنی عباس مطالبی را مطرح کردم آن گاه به طور اشاره گفتم اگر شما حکومت را به دست آورید ما هم در کنار شما به نام و آب و نوایی می رسیم و زندگی خوشی را خواهیم داشت امام بلافاصله نگاه تندی به من کرد و فرمود هیهات یا معلی هیهات اگر زمام به دست من برسد. این گونه که الان زندگی می کنم، زندگی نخواهم کرد و اطرافیانم نیز آن گونه که اطرافیان آنها زندگی می کنند، نخواهند بود.
امام صادق می فرماید، سیاست های من همانند امیرالم?منین خواهد بود با این تفاوت که در عصر امیرالم?منین(علیه السلام) امکان بخشی از اصلاحات وجود نداشت.
امیرالم?منین(علیه السلام) موفق نشد یک سلسله اصلاحات را در جامعه فردی عملی کند و خودش نیز صریحاً این مطلب را مطرح فرموده است. کلینی در جلد هشتم کافی سخنرانی بسیار جانسوزی را از امیرالم?مین نقل می کند. امام در آن بیان می فرماید که انحرافات جامعه از کجا ریشه می گیرد. بعد می فرماید یک سلسله اصلاحات باید انجام شود که من قدرتش را ندارم، جامعه کشش آن را ندارد. یک مورد آن را خواستم انجام دهم، بخشی از سپاه شورش کرد. من از اختلاف و تفرقه ترسیدم و گفتم هر چه می خواهید بکنید، ولی در عصر بقیه الله الاعظم(علیه السلام) زمینه برای همه گونه اصلاحات و برای فراگیر شدن اسلام اصیل در جامعه فراهم است. صرف نظر از این تفاوت، سیاست های امام عصر(عج) همان سیاست های علوی است. مجموعه سیاست های امیرالم?منین(علیه السلام) در دوران حکومتش شامل سیاست های اداری، فرهنگی، اقتصادی، امنیتی، در جلد چهارم موسوعه الامام علی بن ابی طالب(علیه السلام) فی الکتاب والسنه والتاریخ آمده است. ما با الهام از این سیاست ها و به طور خاص سیاست هایی که بقیه الله الاعظم به آنها اولویت می دهد و در حکومت زمینه سازان آن حضرت باید اولویت داشته باشد. مهم ترین منکری که با آن مبارزه می کند، مهم ترین معروفی که مردم را به آن دعوت می کند، و برجسته ترین اصلاحاتی که در زمان حکومت آن حضرت تحقق می یابد را بیان می کنیم. محورهای اساسی تحولاتی که در زمان آن حضرت تحق پیدا می کند عبارت است از: عدالت اجتماعی، مبارزه با فقر، اصلاحات اداری، امنیت اجتماعی، امنیت قضایی، رشد فرهنگی، وحدت کلمه و حتی مسئله بهداشت و فراگیر شدن سلامتی در جامعه.
پژوهش درباره امر به معروف و نهی از منکر در صورتی بازدهی افزون تری خواهد داشت که معلوم شود چگونه، با چه روشی و از کجا باید آغاز شود. زمینه سازان حکومت حضرت بقیه الله اعظم برای اینکه به هدف خود یعنی زمینه سازی برای حکومت آن بزرگوار برسند باید در گام اول بدانند اصلاحات از منظر آن حضرت چیست و در گام بعدی این اصلاحات چگونه و از کجا آغاز خواهد شد و اولویت هایی که در اصلاحات باید مورد توجه قرار گیرد کدام است
مسئله عدالت اجتماعی مهم ترین محور اصلاحات مهدوی است. بزرگ ترین گناهان و منکرات از دیدگاه اسلام، ظلم و نادیده گرفتن حقوق مردم است. همان گونه که امیرالم?منین می فرماید: ایاک والظلم فانه اکبرالمعاصی ما اگر در پی اصلاح منکرات هستیم باید از بزگترینش شروع کنیم. و آنچه در برجسته ترین روایات فرقین در این زمینه، به طور متواتر بلکه فوق حد تواتر نقل شده همین است که مهم ترین کاری که ولی عصر(عج) انجام می دهد تحقق بخشیدن به عدالت در جامعه به معنای کامل است: یملاالله به الارض قسطا وعدلا اگر حتی یک روز از دنیا باقی مانده باشد آن روز آن قدر طولانی خواهد شد که این وعده تحقق پیدا کند. پس از اینجا معلوم می شود که زمینه سازان حکومت امام مهدی(علیه السلام) از کجا باید شروع کنند و اولین اولویتی که برای برخورد با منکرات باید به آن بپردازند کدام است. اگر عدالت در جامعه تحقق پیدا کند. به دنبالش همه آرمان ها تحقق خواهد یافت. به همین دلیل است که قرآن کریم وقتی می خواهد هدف بعثت انبیاء را ذکر کند، می فرماید: لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا مهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط، هدف عدالت است.
این مسئله بسیار مهم است و معروف های دیگر در پی آن خواهند آمد.نظام اسلامی و دستگاه های سیاسی، اجرایی، فرهنگی، قضایی و تقنینی همه باید برای زمینه سازی حکومت آن حضرت در این جهت سوق داده شوند در حکومت حضرت مهدی(عج) اولویت با عدالت است و تا آن روز قطعاً عدالت به مفهوم کاملش تحقق پیدا نخواهد کرد.
امیدواریم به وسیله پژوهش هایی که صورت خواهد گرفت. مشخص شود که چرا در مسئله امر به معروف و نهی از منکر از منکر تاکنون موفق نبوده ایم و راه کارهایی برای اصلاح امور ارائه گردد.
بخش مهدویت تبیان
منبع : خردنامه همشهری شماره 58
حجه الاسلام والمسلمین محمدی ری شهری